پرواز طلای جهانی با مسافر جدید؛رالی فلز زرد تا کجا ادامه دارد؟/شاخص طلا در ۱۰ماه اول سال ۲۰۲۴ حدود ۳۲درصد رشد کرده است/طلا به طور سنتی به عنوان یک دارایی مقاوم در برابر تورم شناخته می‌شود

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد قیمت طلا امروز دوشنبه (۲۱ اکتبر) به دلیل افزایش تنش‌های خاورمیانه و عدم اطمینان انتخابات ایالات‌متحده افزایش یافت و رکورد دیگری را ثبت کرد، در حالی که نقره به بالاترین حد خود در ۱۲ سال گذشته رسید.

طلا پس از رسیدن به بالاترین رقم تاریخی ۲۷۲۵ دلار و ۸۱ سنت، با ۰.۲ درصد افزایش به ۲۷۲۴ دلار و ۸۸ سنت در هر اونس رسید. قیمت طلای آمریکا با ۰.۴ درصد افزایش به ۲۷۴۰ دلار رسید.

طبق نظرسنجی‌ها، در حالی که کمتر از سه هفته به انتخابات ایالات‌متحده و رقابت سال ۲۰۲۴ بین دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق و کامالا هریس، معاون رئیس‌جمهور، باقی مانده است. وزارت خزانه داری اعلام کرد، کسری بودجه ایالات‌متحده برای سال مالی ۲۰۲۴ به ۱.۸۳۳ تریلیون دلار رسید.

شمش یک سرمایه‌گذاری مطمئن در میان دوره‌های آشفتگی اقتصادی و سیاسی در نظر گرفته می‌شود. نرخ‌های پایین تر جذابیت آن را افزایش داد زیرا هیچ سودی به همراه نداشت.

بر اساس ابزار CME Fedwatch، معامله‌گران با احتمال ۹۹ درصد کاهش نرخ بهره فدرال رزرو آمریکا در ماه نوامبر قیمت‌گذاری می‌کنند. بانک مرکزی اروپا هفته گذشته نرخ بهره را یک چهارم کاهش داد.

طبق گزارش رویترز، در بازار سایر فلزات ارزشمند، نقره پس از رسیدن به بالاترین سطح خود از اواخر سال ۲۰۱۲ افزایش ۰.۱ درصدی داشت و به ۳۳.۶۹ دلار در هر اونس رسید. نقره به دلیل ارتباط با طلا و فلز صنعتی، به عنوان دارایی سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. پلاتین در ۱۰۱۳ دلار و ۵۴ سنت ثابت بود و پالادیوم ۰.۲ درصد افزایش یافت و به ۱۰۸۱ دلار و ۵۰ سنت رسید.

از سوی دیگر بررسی‌ها نشان می‌دهد که شاخص طلا در معاملات جهانی۲۰۲۴ روند صعودی به‌خود گرفته و در ۱۰ماه اول سال۲۰۲۴ حدود ۳۲درصد رشد کرده است. این افزایش نرخ جهانی طلا بازار داخل کشور را نیز تحت تاثیر قرار داده، به نحوی که قیمت سکه طلای طرح جدید برای نخستین بار به کانال ۵۵میلیون تومانی رسیده است. روند معاملات ارزی گویای آن است که سوخت اصلی موتور سکه را طلای جهانی تامین می‌کند؛ چراکه نرخ دلار نوسان زیادی نداشته است.

قیمت طلای جهانی در ۱۰ ماه ابتدایی سال ۲۰۲۴ حدود ۳۲ درصد رشد کرد. این در حالی است که قیمت این فلز در سال ۲۰۲۳ تنها ۱۳ درصد رشد کرده بود و در سال قبل از آن کاهشی بود. کارشناسان نظرات متفاوتی در مورد علت رشد این فلز گران‌بها دارند. برخی سیاست‌های پولی انبساطی در اقتصادهای بزرگ جهان را مسوول این رشد قیمت می‌دانند. برخی نیز معتقدند که افزایش تنش‌های منطقه‌ای در اوکراین و خاورمیانه و شرق آسیا بر این رشد اثرگذار بوده. همزمان با بازارهای جهانی، قیمت‌ها در بازار داخلی نیز افزایش یافت. قیمت سکه طلا طرح جدید روز گذشته به کانال ۵۵میلیون تومان رسید. باید دید که آیا قیمت طلا بیش از این نیز رشد خواهد کرد یا متوقف خواهد شد؟

بعد از همه‌گیری ویروس کرونا، اقتصاد کشورهای جهان با یک شوک چشم‌گیر مواجه شد. نرخ بیکاری در ایالات‌متحده، بزرگ‌ترین اقتصاد جهان، سر به فلک کشید و بقیه کشورها نیز از این قاعده مستثنی نبودند. پس از اینکه شیوع کرونا کاهش یافت و پایان همه‌گیری اعلام شد، کشورها تلاش کردند تا رونق را به اقتصاد آسیب‌دیده خود بازگردانند. در این مدت، نرخ تورم نیز در کشورهای توسعه‌یافته به بیشترین حد خود در چند سال اخیر رسید. سیاستگذاران برای مهار تورم، نرخ‌های بهره را افزایش دادند. آنها موفق شدند تا از طریق سیاست انقباضی پولی و افزایش نرخ بهره، تورم را کنترل کنند. اما بار دیگر بازار کار با مشکل روبه‌رو شد.

نرخ بیکاری ایالات‌متحده در ۶ ماه اول سال ۲۰۲۴ از ۳.۷ درصد به ۴.۳درصد رسید. این اتفاق نگرانی‌ها را درمورد احتمال وقوع رکود در این کشور افزایش داد. سرمایه‌گذاران برای حفظ ارزش دارایی‌هایشان، سرمایه خود را به سمت دارایی‌های کم‌ریسکی مانند طلا آوردند و این امر باعث رشد قیمت طلای جهانی شد. همزمان با این اتفاق، بانک‌های مرکزی نیز ذخایر طلای خود را افزایش دادند. با افزایش گمانه‌زنی‌ها در مورد وقوع رکود و نزدیک شدن نرخ تورم به هدف ۲ درصدی بانک‌های مرکزی، سیاستگذاران تصمیم گرفتند که نرخ بهره را کاهش دهند تا از وقوع رکود و سردشدن بازار کار جلوگیری کنند. با کاهش نرخ‌های بهره، بار دیگر جذابیت طلا برای سرمایه‌گذاران افزایش یافت و قیمت این فلز گران‌بها بیش از پیش رشد کرد. احتمال دارد که بانک‌های مرکزی در نشست‌های آتی خود، به کاهش نرخ‌های بهره ادامه دهند و با این کار از رشد طلای جهانی حمایت کنند.

ریسک‌گریزی دلار در تلاطم بازار

قیمت شاخص‌های ارزی در معاملات غیررسمی روز گذشته افزایش یافت. مشاهدات حاکی از آن است که فشار ریسک‌های سیاسی در بازار سکه و طلا به مراتب بیشتر از معاملات ارزی است. گواه این امر نیز تفاوت چشمگیر بازدهی دلار و سکه از روزهای ابتدایی سال جاری تاکنون است. تحلیلگران علل این تفاوت را در فشار نرخ جهانی طلا به بازار سکه و همچنین تلاش‌های نهاد بازارساز در کنترل نوسانات ارزی جست‌وجو می‌کنند. سکه طلا طرح جدید در روز یکشنبه نوسان افزایشی چشمگیری را تجربه کرد. قیمت این کالای سرمایه‌ای در عصر دیروز با رشد حدودا ۲میلیون تومانی(یک میلیون و ۹۷۰ هزار تومان) از سطوح قیمتی کانال ۵۴ میلیون تومانی عبور کرد و در رقم ۵۵ میلیون و ۲۷۰ هزار تومان به‌فروش رسید.

با احتساب قیمت ۳۸میلیون و ۸۰۰ هزار تومانی این کالا در روزهای پایانی سال گذشته مشاهده می‌شود که دارندگان سکه طلا طرح جدید در ۶ ماه و ۲۹ روز گذشته از سال جاری حدود ۴۲.۴۴ درصد سود کسب کرده‌اند. وضعیت در معاملات نیم و ربع‌سکه نیز چندان متفاوت نیست. نیم‌سکه در معاملات دیروز ۹۰۰ هزار تومان رشد کرد و به رقم ۲۹ میلیون و ۷۰۰هزار تومان رسید. ربع‌سکه نیز با رشد ۸۰۰ هزار تومانی خود در رقم ۱۹ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان دادوستد شد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که شاخص‌های ارزی از این انفجار قیمتی اجتناب می‌کنند. قیمت دلار آزاد در بازار روز گذشته پس از حدود یک‌هفته تلاش موفق شد از سقف مقاومت ۶۴هزار تومانی عبور کرده و با حدود ۵۰۰ تومان رشد نسبت به نرخ روز شنبه در رقم ۶۴ هزار و ۲۰۰تومان معامله شود.

بر این اساس مشاهده می‌شود که نرخ اسکناس آمریکایی در بازار سال جاری تنها حدود ۶.۶۴ درصد رشد ارزش را تجربه کرده است. علاوه بر وجود یک نیروی افزایشی خارجی در بازار سکه و طلا، تحلیلگران معتقدند که تلاش‌های بانک‌مرکزی نیز در شکل‌گیری چنین شرایطی بی‌تاثیر نیست. بازارساز در یک‌سال و نیم گذشته بارها اعلام کرده که تثبیت نرخ ‌ارز از مهم‌ترین اهداف تیم اقتصادی کشور است. این نهاد از مسیر تقویت طرف عرضه معاملات رسمی و غیررسمی اقدام به جلوگیری از شرایط مازاد تقاضا می‌کند. درست یا غلط بودن این سیاست به چشم‌انداز بلندمدت تیم اقتصادی کشور مربوط است، اما در نهایت با توجه به موارد ذکر شده می‌توان گفت که در روزهای پر تلاطم بازار، شاخص‌های ارزی ریسک‌گریز هستند.

نگاه طلای جهانی به چیست؟

اگر به بسیاری از داده‌های اقتصادی دسترسی نداشته باشیم، تنها با بسنده‌کردن به یک شاخص می‌توان چشم‌انداز تقریبا شفافی از بازار کسب کرد. شاخص احساسات مصرف‌کننده می‌تواند یک منظره مناسب از شرایط اقتصادی را در جلوی چشم سیاستگذاران قرار دهد. در چند ماه گذشته با بهبود یافتن بازار کار و سایر بخش‌های اقتصادی در ایالات‌متحده و اروپا، شاخص احساسات مصرف‌کننده در این کشورها افزایش یافته است. این امر حاکی از خوش‌بینی خانوارها نسبت به آینده اقتصاد کشورشان است. معمولا در شرایطی که مردم چشم‌انداز خوبی نسبت به اقتصاد دارند، سرمایه‌ها از بازارهای کم‌ریسک مانند طلا به سوی بازارهای پرریسک‌تر مانند بازار سهام و رمزارز هدایت می‌شوند. بر اساس داده‌ها، احساسات مصرف‌کنندگان از ابتدای سال ۲۰۲۴ به‌طور فزاینده‌ای صعودی است. اما در کنار آن، طلا دیوانه‌وار به رشد خود ادامه داده است.

از نظر تاریخی طلا اغلب زمانی به اوج خود رسیده است که سرمایه‌گذاران احساس ناامنی کرده‌اند. طبق مشاهدات، به نظر نمی‌رسد که قیمت طلا به‌طور مستقیم با نرخ تورم یا خلق نقدینگی نیز همبستگی داشته باشد. همچنین قیمت سهام شرکت‌های معدنی و استخراج‌کنندگان طلا به اندازه خود طلا رشد نکرده است.

بسیاری از کارشناسان، بانک‌های مرکزی را عامل اصلی رشد قیمت طلا به شمار می‌آورند. آنها در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ بخشی از ذخایر ارزی خود را به صورت طلا افزایش دادند. اما طبق گزارش شورای جهانی طلا، تقاضای بانک‌های مرکزی در نیمه اول سال ۲۰۲۴ تقریبا ثابت بوده است. به نظر می‌رسد تقاضای سرمایه‌گذاری برای شمش، سکه و صندوق‌های با پشتوانه طلا (ETF) نیز نسبت به سال گذشته یکنواخت بوده است. بر اساس اعلام شورای جهانی طلا، تقاضای جواهرات در چین و هند که بخش عمده‌ای از تقاضای جهانی است، با افزایش قیمت‌ها و کندشدن اقتصاد چین، به‌شدت کاهش یافته است.

برخی معتقدند که درگیری‌های نظامی در اروپا و خاورمیانه و همچنین عدم اطمینان پیش از انتخابات ایالات‌متحده باعث هجوم طلا به کانال‌های قیمتی بالاتر شده است. با این حال نگرانی‌های ژئوپلیتیک و سیاسی تقریبا بخشی از داستان است؛ برخی دیگر از کارشناسان در پاسخ به این فرضیه می‌پرسند: «در صورتی که تاثیر تنش‌های سیاسی و نظامی بر بازارها زیاد باشد، آیا نباید بازار سهام کاهش یابد و نوسانات اوراق قرضه افزایش یابد؟» درحال حاضر تحلیلگران اخبار مربوط به مناقشات منطقه‌ای و نتایج انتخابات آمریکا را با دقت دنبال می‌کنند تا بتوانند تحلیل درست‌تری از آینده فلز زرد ارائه دهند.

سید رضا اخلاقی شریعت، عضو کمیسیون تخصصی طلا و جواهر اتاق اصناف ایران با بیان اینکه افزایش قیمت طلا در هفته‌های اخیر عمدتاً به دلیل رکوردشکنی قیمت اونس جهانی طلا بوده است، گفت: هرگاه شرایط اقتصادی یا سیاسی جهان ناپایدار باشد؛ مانند افزایش تنش‌های ژئوپلیتیکی یا بحران‌های مالی، سرمایه‌گذاران به طلا به عنوان یک دارایی امن روی می‌آورند.

وی افزود: انتخابات آمریکا همواره با عدم قطعیت‌های سیاسی و اقتصادی همراه است. سرمایه‌گذاران نمی‌دانند چه سیاست‌هایی در آینده اجرا خواهد شد و این عدم قطعیت باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران به دارایی‌های امن مانند طلا پناه ببرند و این تقاضا می‌تواند قیمت طلا را افزایش دهد.

عضو کمیسیون تخصصی طلا و جواهر اتاق اصناف ایران تاکید کرد: جنگ روسیه و اوکراین و همچنین جنگ‌های رژیم صهیونیستی نیز با ایجاد بی‌ثباتی اقتصادی، فشار تورمی و افزایش نااطمینانی در بازارهای جهانی، به افزایش تقاضا برای طلا و در نتیجه، رشد قیمت آن منجر شده است.

وی افزود: تصمیمات فدرال رزرو درباره نرخ بهره هم بر قیمت طلا تأثیر می‌گذارد. اگر نرخ بهره کاهش یابد یا چشم‌انداز آن نزولی باشد، هزینه نگهداری طلا برای سرمایه‌گذاران کاهش یافته و این می‌تواند منجر به افزایش تقاضا و قیمت طلا شود.

اخلاقی شریعت با اشاره به این موضوع که طلا به طور سنتی به عنوان یک دارایی مقاوم در برابر تورم شناخته می‌شود، گفت: وقتی که نرخ تورم افزایش می‌یابد، ارزش پول‌ ملی کاهش پیدا می‌کند و سرمایه‌گذاران به دنبال حفظ ارزش دارایی‌های خود از طریق خرید طلا هستند.

وی در پایان تاکید کرد: تمامی این عوامل دست به دست هم داده‌اند تا قیمت اونس جهانی طلا به رکوردهای جدیدی دست یابد و این افزایش به صورت مستقیم بر قیمت طلا و سکه در بازارهای داخلی کشورهایی مانند ایران تأثیر گذاشته است.